Cục nóng điều hòa là bộ phận quan trọng trong hệ thống làm lạnh và chịu trách nhiệm thải nhiệt ra môi trường bên ngoài. Nhờ hoạt động hiệu quả của dàn nóng mà điều hòa mới có thể duy trì nhiệt độ ổn định và tiết kiệm điện năng. Cùng điều hòa Minh Phong tìm hiểu nguyên lý hoạt động và cấu tạo của cục nóng điều hòa trong bài viết dưới đây nhé!
Cấu tạo cục nóng điều hoà và chức năng từng bộ phận
Cục nóng điều hòa hay còn gọi là dàn nóng điều hòa. Đây là một trong những bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống làm lạnh. Thường được đặt ở ban công, sân thượng, tưởng ngoài…, cục nóng đảm nhận nhiệm vụ tản nhiệt ra môi trường, góp phần duy trì hiệu suất làm mát ổn định. Về mặt cấu trúc, cấu tạo cục nóng điều hoà gồm nhiều linh kiện cơ khí và điện tử được liên kết chặt chẽ nhằm tạo nên một hệ thống tản nhiệt và nén khí tuần hoàn, phục vụ cho toàn bộ quá trình làm lạnh.

Dưới đây là cấu tạo cục nóng điều hòa:
Tên linh kiện | Chức năng cụ thể |
Block (máy nén) | Bộ phận trung tâm của cục nóng, có nhiệm vụ nén môi chất lạnh ở áp suất cao. |
Tụ khởi động (tụ kích) | Giúp block khởi động đúng cách và ổn định khi bắt đầu vận hành. |
Quạt cục nóng | Hút không khí từ môi trường và đẩy qua dàn nhôm tản nhiệt giúp làm mát gas lạnh. |
Lá tản nhiệt (lá nhôm) | Tăng diện tích bề mặt tiếp xúc với không khí, giúp việc tản nhiệt hiệu quả hơn. |
Bo mạch điều khiển | Điều khiển hoạt động phối hợp giữa quạt, block và van đảo chiều (nếu có). |
Van đảo chiều | Cho phép chuyển đổi giữa chế độ làm lạnh và làm nóng ở máy điều hòa 2 chiều. |
Khởi động từ (Contactor) | Được sử dụng ở dòng máy công suất lớn, giúp đóng/ngắt điện cho block an toàn. |
Vỏ bảo vệ và chân đế | Bảo vệ các linh kiện khỏi tác động từ môi trường và giảm rung lắc khi hoạt động. |
Ống đồng và đầu rắc co | Làm nhiệm vụ truyền dẫn gas giữa cục nóng và dàn lạnh trong nhà. |
So sánh cấu tạo cục nóng điều hòa inverter và loại thường
Mặc dù cả điều hòa inverter và điều hòa thông thường đều có cục nóng đảm nhận nhiệm vụ nén gas và thải nhiệt, nhưng cấu tạo và cơ chế hoạt động bên trong có một số điểm khác biệt rõ rệt.
Sự khác biệt về cấu tạo và linh kiện
Mặc dù cục nóng của cả hai dòng điều hòa đều thực hiện nhiệm vụ nén gas và tản nhiệt, nhưng thiết kế bên trong và công nghệ tích hợp lại có sự khác biệt đáng kể. Dưới đây là bảng so sánh các thành phần chính giữa điều hòa thường và điều hòa Inverter:
Thành phần | Điều hòa thường | Điều hòa Inverter |
Block (Máy nén) | Hoạt động theo kiểu bật/tắt liên tục | Máy nén biến tần (inverter) – thay đổi tốc độ |
Bo mạch điều khiển | Bo đơn giản, chỉ đóng/ngắt | Bo mạch phức tạp, có mạch điều khiển biến tần |
Tụ khởi động | Cần thiết để khởi động block | Có thể không cần (do inverter điều khiển khởi động mềm) |
Cảm biến nhiệt độ | Hạn chế hoặc không có | Tích hợp nhiều cảm biến nhiệt độ, áp suất |
Mạch bảo vệ quá dòng | Dạng rơ-le cơ đơn giản | Tích hợp vi mạch chống quá tải |
Sự khác biệt về nguyên lý hoạt động
Loại thường: Khi đạt đủ nhiệt độ, block sẽ tắt hẳn. Khi nhiệt độ tăng lại, block sẽ khởi động lại từ đầu. Chu kỳ bật/tắt liên tục này gây tiêu hao điện lớn và dễ làm mòn tụ, đặc biệt trong điều kiện điện áp không ổn định.
Loại inverter: Block hoạt động liên tục nhưng thay đổi tốc độ nhờ biến tần. Khi phòng đạt nhiệt độ, máy sẽ hạ công suất để duy trì thay vì ngắt hoàn toàn, giúp tiết kiệm điện và duy trì nhiệt độ ổn định.
Ưu nhược điểm cấu tạo cục nóng điều hòa thường và inverter
Cấu tạo khác nhau giữa điều hòa inverter và loại thường dẫn đến sự chênh lệch rõ rệt về hiệu suất, độ bền, độ ồn và chi phí vận hành. Dưới đây là bảng so sánh ưu nhược điểm của điều hòa thường với điều hòa Inverter:
Tiêu chí | Inverter | Loại thường |
Hiệu suất tiết kiệm điện | Cao hơn 30–50% | Tiêu thụ điện cao hơn |
Độ ồn khi vận hành | Êm hơn nhờ không bật/tắt liên tục | Gây tiếng ồn khi block khởi động lại |
Tuổi thọ linh kiện | Lâu hơn nếu điện áp ổn định | Tụ khởi động dễ hỏng hơn |
Chi phí sửa chữa | Cao hơn nếu bo mạch hỏng | Dễ sửa, chi phí rẻ |
Nguyên lý hoạt động của cục nóng điều hòa
Nguyên lý hoạt động của cục nóng điều hòa bắt nguồn từ hoạt động dàn lạnh, gas lạnh sẽ đi qua van tiết lưu sau đó bị ép xuống áp suất và nhiệt độ cực thấp. Môi chất lạnh này tiếp tục được dẫn lạnh rồi đưa vào môi trường bằng hệ thống quạt gió để làm lạnh không khí.
Sau khi chất này hấp thụ lượng nhiệt từ môi trường thì môi chất được đưa trở về máy nén để nén với áp suất cao hơn. Môi chất này cũng sẽ được chuyển qua dàn nóng và làm mát lượng môi chất này sau đó được thải ra môi trường bên ngoài.

- Block giúp đẩy hoặc hút môi chất lạnh.
- Tụ Block và quạt giúp kích khởi động Block và quạt tản nhiệt.
- Van đảo chiều làm đảo chiều van gas giúp điều hòa hoạt động theo chiều nóng.
- Bo mạch giúp điều khiển cục nóng.
Quy trình lắp đặt cục nóng điều hòa và những lưu ý quan trọng
Quy trình lắp đặt dàn nóng máy lạnh gồm 04 bước chính:
Bước 1: Lắp giá đỡ dàn máy lạnh. Căn giá đỡ vị trí máy lạnh tại nơi mong muốn rồi khoan khung cố định.

Bước 2: Đấu nối dây điện bên trong dàn lạnh
Bước 3: Lắp dây đồng và quấn cách nhiệt hạn chế tình trạng thoát hơi lạnh cho cả 3 ống trong dàn

Bước 4: Tiến hành lắp đặt dàn lạnh lên trên giá đỡ sao cho cân
Lưu ý:
- Nên lắp đặt dàn lạnh ở độ cao thuận tiện cho việc vệ sinh và bảo dưỡng máy
- Không nên lắp dàn nóng và lạnh quá gần hoặc xa nhau để tránh làm hư hỏng máy
- Dàn nóng cần được đặt ở nơi thông thoáng để dễ tản nhiệt
- Không được che đậy dàn nóng vì sẽ không thể thoát nhiệt được, chỉ nên che chắn nắng, mưa
- Không được lắp đặt dàn nóng trực tiếp hoặc gần mặt đất
Những lỗi thường gặp ở cục nóng điều hòa
Dưới đây là những lỗi thường gặp ở cục nóng điều hòa mà người dùng nên lưu ý để kiểm tra và xử lý kịp thời.
Cục nóng kêu to
Cục nóng điều hòa kêu to có thể do những nguyên nhân sau:
Ron cao su chân đế: Ron cao su chân đế bị bào mòn khi bị tác động hàng ngày từ các điều kiện thời tiết sẽ tạo nên một khoảng trống gây ra tiếng ồn mỗi khi điều hòa hoạt động nhiều.
Cục nóng bị bẩn: Cục nóng bị bẩn hoặc bị nghẹt, vướng lá hoặc bụi bẩn cũng sẽ làm điều hòa phát ra tiếng kêu to.

Quạt gió gặp vấn đề: Quạt gió cũng là bộ phận được lắp đặt ngoài trời, chính vì vậy việc nó gặp các trục trặc do khô dầu hoặc có vật cản trở cũng sẽ là nguyên nhân dẫn đến tiếng ồn của cục nóng.
Cục nóng bị chảy nước
Điều hòa chảy nước ở cục nóng được cho là hiện tượng bình thường và phổ biến. Tình trạng này không làm ảnh hưởng trực tiếp nhiều đến hoạt động của điều hòa nhưng cũng gây ra ít nhiều sự khó chịu cho người sử dụng bởi việc rò rỉ nước thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến nguồn điện của gia đình có thể do một vài nguyên nhân sau:

Dàn lạnh bám bụi
Việc không vệ sinh bảo dưỡng định kỳ điều hòa sẽ dẫn tới dàn lạnh bị bám bụi, kéo theo những hệ lụy khác như rò rỉ nước ở cục nóng, tắc nghẽn máng thoát nước,…
Lắp đặt không đúng quy trình
Một lý do nữa mà ít ai nghĩ đến chính là việc những kỹ thuật viên lắp máy lạnh còn non tay cũng sẽ gây ra những bất trắc gây ảnh hưởng đến quá trình sử dụng của gia đình bạn, có thể kể đến như:
- Ống nước không có độ dốc
- Đường ống quá dài
- Để lỗ thông gió hở
Dàn tản nhiệt hoạt động kém hiệu quả
Nếu điều hòa nhà bạn gặp phải trường hợp này thì đây là dấu hiệu cần bạn kiểm tra đấy. Một chiếc điều hòa không còn khả năng làm mát và sự thất thường của cục nóng cũng sẽ gây nguy hiểm cho gia đình bạn bởi một vài lý do sau:
Bụi bẩn:
Bụi bẩn có khả năng ảnh hưởng trực tiếp tới năng suất của máy, gây cản trở lên hệ thống tản nhiệt và không cho hơi lạnh thoát ra ngoài.

Rơ-le bị hỏng:
Khi rơ-le bị hỏng, cục nóng điều hòa sẽ bị ngắt liên tục hay cục nóng lúc chạy lúc không.
Lắp đặt sai kỹ thuật:
Một chiếc điều hòa nhanh hỏng không có nghĩa là nó không tốt mà quá trình lắp đặt cũng ảnh hưởng vô cùng tới chất lượng sản phẩm cuối cùng. Chính vì thế, bên cạnh việc lựa chọn một hãng máy lạnh uy tín, bạn cũng cần lựa chọn nơi uy tín để lắp đặt sản phẩm, tránh để “tiền mất, tật mang”.
Khi nào cần thay cục nóng điều hòa
Cục nóng điều hòa là bộ phận chịu nhiều tác động từ môi trường như mưa, nắng, bụi bẩn, và hoạt động với cường độ cao. Sau một thời gian sử dụng, việc xuống cấp hoặc hư hỏng là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, không phải lúc nào hỏng cũng cần thay mới. Dưới đây là những trường hợp nên cân nhắc thay toàn bộ cục nóng:
Máy nén bị hỏng hoàn toàn
Đây là “trái tim” của hệ thống làm lạnh. Nếu block không hoạt động, dù đã kiểm tra tụ, mạch và quạt vẫn bình thường, thì việc thay block là bắt buộc. Tuy nhiên, vì block mới có giá cao và công thay phức tạp, nhiều người chọn thay nguyên cụm cục nóng thay vì sửa riêng.
Dàn tản nhiệt mục, rò rỉ gas nghiêm trọng
Khi dàn tản nhiệt bị ăn mòn, thủng hoặc rò gas nhiều lần, việc hàn vá chỉ là giải pháp tạm thời. Nếu gas bị xì lại sau vài ngày hoặc vài tuần, chứng tỏ dàn đã xuống cấp nặng, cần thay mới toàn bộ cục nóng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Cục nóng quá cũ
Các linh kiện như tụ, quạt, bo mạch… sau thời gian dài sử dụng thường xuống cấp đồng loạt. Việc sửa chữa từng phần lúc này tốn kém và không bền, trong khi thay mới cục nóng có thể tiết kiệm chi phí lâu dài.
Sửa nhiều lần nhưng vẫn hay lỗi
Nếu trong vòng 6 tháng bạn đã sửa cục nóng 2–3 lần, có thể hệ thống đã mất ổn định. Khi chi phí sửa gần bằng 60–70% giá thay mới, hãy cân nhắc đổi cục nóng để tránh “tiền mất, lỗi vẫn hoàn lỗi”.
Không tương thích linh kiện khi sửa chữa
Với một số model cũ hoặc hàng nội địa, việc tìm linh kiện thay thế trở nên khó khăn. Trong trường hợp này, kỹ thuật viên thường đề xuất thay toàn bộ cụm ngoài trời để đảm bảo tương thích và vận hành trơn tru.
Quy trình vệ sinh cục nóng điều hòa
Dưới đây là quy trình vệ sinh cục nóng điều hòa đúng kỹ thuật, giúp thiết bị hoạt động hiệu quả và kéo dài tuổi thọ:

Bước 1: Ngắt cầu giao nguồn cấp điện cho điều hòa để đảm bảo an toàn
Bước 2: Dùng máy xịt nước xịt trực tiếp vào dàn lá nhôm của cục nóng theo chiều từ trên xuống dưới, tránh xịt trực tiếp vào Block
Bước 3: Xịt vào quạt của cục nóng để loại bỏ những mảng bám
Bước 4: Sục đường ống thoát nước cho sạch
Trên đây chúng tôi đã giới thiệu tới các bạn cấu tạo cục nóng điều hòa và nguyên lý hoạt động cũng như nhiều thông tin khác hữu ích giúp bạn nhận biết và đối phó khi gặp những trục trặc. Nếu bạn còn thắc mắc hoặc điều hòa nhà bạn gặp vấn đề, hãy gọi ngay đến số Hotline 0969.366.708 – 0976.182.389 – 0975.265.822 để chúng tôi có thể tư vấn và hỗ trợ bạn một cách nhanh nhất nhé!